Paula Hawkins (44) groeide op in Zimbabwe, toen nog Rhodesië, werd journaliste in Londen en schreef weinig opgemerkte chicklitromans. Nog voor haar thrillerdebuut op 1 februari 2015 in de winkels lag, werd gefluisterd dat Het meisje in de trein een van de boeken van het jaar zou worden. Het boek maakte de verwachtingen helemaal waar. De recensies waren vaak positief en de vertaalrechten werden aan 34 landen verkocht. Toen ik Paula Hawkins interviewde, kon ze nog altijd niet bevatten waarom net haar boek dat immense succes te beurt was gevallen. Ze besefte wel dat het verhaal over een vrouw met geheimen en verwarrende relaties perfect paste bij de thrillers die toen heel populair waren, denk aan Gone girl van Gillian Flynn of Voor ik ga slapen van S.J. Watson. Ze besefte ook dat een herhaling van het succes zo goed als onmogelijk zou zijn. Oorspronkelijk was ze een onbekende, licht gefrustreerde schrijver die haar carrière een boost wilde geven met een misdaadverhaal. Nu zitten miljoenen lezers te wachten op nieuw werk van haar.

Heksenproef

In het water is gelukkig geen flauwe doorslag van haar thrillerdebuut. Het verhaal is complex en heeft vele sterke scènes. De korte proloog zet de toon met een vastgebonden vrouw die door mannen steeds opnieuw in het water wordt gegooid tot haar lippen blauw zijn en 'haar adem voorgoed vervlogen' is. Dat doet meteen denken aan de proef die vrouwen die van hekserij verdacht werden, in de middeleeuwen moesten ondergaan. De mensen geloofden immers dat heksen blijven drijven en onschuldigen zinken. Elke keer dat de vrouwen dreigden te zinken, werd de proef opnieuw uitgevoerd tot ze zo uitgeput waren dat ze uiteindelijk verdronken.

In het water is geen verhaal over de heksenprocessen tijdens de inquisitie. Maar Nel Abbott, de vrouw die centraal staat in het boek, heeft wel een fascinatie voor dat soort praktijken en voor de talrijke drenkelingen in de naamloze rivier die door het fictieve Noord-Engelse stadje loopt waar zij woont. Ze werkte zelfs aan een boek over het onderwerp en sommige delen van Hawkins' roman zijn fragmenten uit dat manuscript. Want de rivier is haast een personage, meestal rustig, maar ook mysterieus en soms dodelijk. Bij de rivier hoort een kreek, De Verdrinkingspoel, waar vroeger 'heksen' hun gruweldood stierven, maar ook recentelijk mensen zijn verdronken.

Meerstemmig

Dat is nu ook Nel Abbott overkomen. De alleenstaande moeder wordt dood aangetroffen op de oever. Haar jongere zus Jules keert terug naar het stadje dat ze jaren geleden verliet, om Nel te begraven en zich te ontfermen over haar vijftienjarige dochter Lena. De leden van de familie Abbott zijn niet de enigen die aan het woord komen, Hawkins voert meer dan een dozijn personages op. Sommigen vertellen hun verhaal zelf, over anderen wordt verteld in de derde persoon. Op deze meerstemmige manier ontvouwt zich langzaam een ingewikkeld verhaal waarin de getroebleerde jeugd van de twee zussen en de moeizame relaties die Nel met vele bewoners in het dorp had, worden onthuld. Er is een vrouw die zegt dat ze helderziende is en die de politie wil bijstaan. En de politieman die Nels dood onderzoekt, is geen neutrale omstander.

In het water is een slim gecomponeerde misdaadroman waarin Hawkins via talrijke personages langzaam informatie prijsgeeft. Net als in Het meisje in de trein speelt ze met een 'onbetrouwbare verteller' en herinneringen die niet helemaal accuraat zijn of zelfs gelogen. Het motto van het boek verheldert veel. Volgens de beroemde neuroloog en schrijver Oliver Sacks liggen herinneringen niet vast maar worden ze getransformeerd tot iets wat niet noodzakelijk de realiteit was. Het tweede motto vertelt veel over de thematiek van het verhaal. Het is van de Engelse dichteres Emily Berry waarin ze vertelt dat ze nog heel jong was toen ze 'gekraakt' werd. 'Van sommige dingen neem je afstand. Van andere juist niet. De meningen verschillen daarover.'

Hawkins heeft de moeilijke horde van de tweede roman met verve genomen. Het spel met wat ze wel en niet onthult, is soms frustrerend. De symboliek van de rivier en haar ogenschijnlijk rimpelloze oppervlak is flauw. Maar de personages zijn sterk uitgewerkt en het raadsel van Nel en de andere vrouwen is intrigerend en heeft een oprecht spannend einde. De feministische toets van het verhaal, waarin mannen nog altijd niet goed weten hoe ze moeten omgaan met vrouwen met een mening en met een eigen leven, is nergens drammerig. Hawkins draagt haar boek niet voor niets op aan 'alle lastige vrouwen'.

Bruna, 359 blz., 19,99 € (e-boek 14,99 €). Oorspronkelijke titel: 'Into the water'.

Verberg tekst

‘Het lijkt hier wel Midsomer Murders ’, verzucht Brigadier Morgan wanneer de lijken zich in ijltempo opstapelen in het kleine dorpje Beckford. Pittig detail: het zijn allemaal zelfmoordenaars én vrouwen, iets waar Beckford een patent op lijkt te hebben: vroeger gooiden ze heksen in een poel, nu springen meisjes vrijwillig hun dood tegemoet. Nu ja, vrijwillig: dat hangt af van wie je gelooft. Paula Hawkins maakt slim gebruik van meerdere vertelperspectieven zodat de waarheid telkens een beetje anders wordt verteld. Brigadier Morgan woelt in de poel en er komt allerlei modder bovendrijven, soms in de vorm van roddels, soms in de vorm van mysterieuze armbanden. Dat levert een redelijk klassieke zaterdagavondthriller op waarin Hawkins haar stokpaardjes berijdt: haperende geheugens, geweld tegen vrouwen en onbetrouwbare vertellers. Hier en daar laat ze een steekje vallen – was dat ene tienermeisje nu zwanger of niet? – maar Hawkins heeft een waardige opvolger geschreven voor haar kaskraker Het meisje in de trein .

***

A.W. Bruna (originele titel: Into the Water), 352 blz., € 19,99.

Verberg tekst

Alleenstaande moeder Nel Abbott wordt in Beckford bij Newcastle dood gevonden in dat deel van de rivier dat de Verdrinkingspoel wordt genoemd en waar zich al eeuwen mensen verdrinken. Haar zus Julia, Jules genoemd, met wie ze geen contact had, wordt gevraagd voor Nels dochter te gaan zorgen. De politie die Nels dood onderzoekt denkt aan zelfmoord, maar dat lijkt niet logisch gezien Nels plannen en het feit dat ze een boek aan het schrijven was. Behalve politieman Sean Townsend en jonge brigadier Erin Morgan wil ook Jules weten wat is gebeurd. Dat brengt veel oude en nieuwe spanningen tussen bewoners vroeger en nu boven tafel. De Engelse journaliste (1972) schrijft ook romantische fictie onder pseudoniem Amy Silver. Onder eigen naam debuteerde ze in 2015 met de psychologische thriller ‘Het meisje in de trein’*, een internationale bestseller en in 2016 verfilmd. Deze goed vertaalde tweede is een superspannende, ook psychologisch uitstekend en intelligent opgebouwde thriller die de lezer steeds met nieuwe, verrassende ontwikkelingen op het verkeerde been zet en knap toewerkt naar een heel overtuigende ontknoping. Verberg tekst